1. Wybrano nowego prezydenta Polski
Karol Nawrocki będzie nowym prezydentem Polski. To on wprowadzi się do Pałacu Prezydenckiego po Andrzeju Dudzie. W drugiej turze wyborów o niespełna 2 pkt proc. pokonał Rafała Trzaskowskiego. Kontrakt podatkowy Karola Nawrockiego, który został ogłoszony na początku marca, zakłada m.in. obniżkę VAT, podniesienie progu podatkowego do 140 tys. zł czy „sprawiedliwą waloryzację emerytur”, a także zwolnienie z podatku rodzin z przynajmniej dwójką dzieci.
2. Ukraina jest niewypłacalna
Ministerstwo Finansów Ukrainy ogłosiło już w piątek, że nie spłaci tych pieniędzy należnych posiadaczom warrantów GDP, co jak podkreśla Reuters stanowi pierwsze niewywiązanie się z płatności od czasu wprowadzenia tych instrumentów. „Warrant GDP” to instrument finansowy powiązany z produktem krajowym brutto (PKB). Daje jego posiadaczowi prawo do otrzymywania dodatkowych płatności, jeśli PKB danego kraju wzrośnie powyżej określonego poziomu. Minister finansów Serhii Marchenko opisał warranty, których wypłata jest powiązana ze wzrostem gospodarczym, jako „przeznaczone dla świata, który już nie istnieje”. Formalne rozmowy restrukturyzacyjne między Ukrainą a posiadaczami warrantów zakończyły się fiaskiem pod koniec kwietnia, a strony były dalekie od porozumienia.
3. Rekordowy spadek dzietności w Polsce
Dane Głównego Urzędu Statystycznego potwierdzają, że kryzys demograficzny przyspiesza. W 2024 r. urodziło się zaledwie ok. 252 tys. dzieci, to najmniej w całym powojennym okresie, a współczynnik dzietności obniżył się do 1,099, ustanawiając historyczne minimum. Kurcząca się baza młodych Polek przekłada się na coraz mniejszą liczbę potencjalnych matek, a równocześnie ponad 23% populacji przekroczyło już wiek emerytalny. Efekt to dwunasty z rzędu rok ujemnego przyrostu naturalnego i pogłębianie się odwróconej piramidy wieku, która obciąża system emerytalny i ochrony zdrowia.
4. Ogromna powódź w Nigerii
Katastrofa rozegrała się w nocy z 28 na 29 maja, kiedy nad środkową Nigerią spadły pięciogodzinne, nawałnicowe opady. Deszcz rozpoczął się ok. 3:00 nad ranem, gdy większość mieszkańców spała, zalewając w ciągu minut nisko położone dzielnice Tiffin Maza i Anguwan Hausawa. Wielu ludzi zginęło we własnych domach, które zawaliły się pod naporem wody lub zostały zniesione nurtem do pobliskiej rzeki Niger. Pod wodą znalazło się ponad 3000 domostw, runęły dwa mosty, a dwie główne drogi zostały dosłownie wymyte z krajobrazu.
5. Niespotykany atak Ukrainy burzy globalną strategię militarną Rosji
Ukraiński atak z 1 czerwca, przeprowadzony równocześnie na czterech bazach lotniczych położonych tysiące kilometrów od Kijowa, był największą dotąd operacją dronową tej wojny. Według Kijowa i niezależnych analityków uszkodzono lub zniszczono ponad czterdzieści bombowców Tu-95 i Tu-22M3, a także rzadki samolot dowodzenia Antonow An-140-100. Rosjanie przyznali się jedynie do „częściowych strat”, lecz zdjęcia satelitarne i nagrania z Irkucka, Oleni i Szajkowki pokazują płonące maszyny, których nie da się szybko zastąpić.
6. Chiński przemysł odnotowuje największy spadek od 3 lat
Cła Trumpa zaskakująco mocno wpłynęły już na chiński przemysł. Indeks menedżerów ds. zakupów w sektorze produkcyjnym Caixin/S&P Global wyniósł 48,3 pkt. To duże, negatywne zaskoczenie, bo średnia prognoz ekonomistów sugerowała wynik na poziomie 50,6 pkt. To spory regres wobec 50,4 pkt odnotowanych w kwietniu.
7. Decyzja RPP w sprawie stóp procentowych
Rada Polityki Pieniężnej utrzymała główną stopę na poziomie 5,25%. Na dotychczasowych poziomach utrzymano też stopę lombardową (5,75%), depozytową (4,75%) i redyskontową weksli (5,30%) i dyskontową weksli (5,35%). Decyzja Rady oznacza, że stawka WIBOR 3M, na podstawie której ustala się oprocentowanie większości kredytów hipotecznych w Polsce najprawdopodobniej nie spadnie. Dzień przed decyzją RPP o niezmienianiu stóp wynosiła 5,2%, czyli tylko nieznacznie niżej niż stopa referencyjna (5,24%).
8. EBC tnie stopy procentowe
Rada Prezesów Europejskiego Banku Centralnego obniżyła główne stopy proc. o 25 punktów bazowych. EBC w swoim komunikacie podkreślił, że inflacja jest w pobliżu średnioterminowego celu 2%, ale ze względu na wyjątkową niepewność bank będzie podejmował dalsze decyzje w zależności od danych. EBC poinformował, że stopy procentowe depozytu w banku centralnym, podstawowych operacji refinansujących i kredytu w banku centralnym zostaną obniżone, odpowiednio, do 2,00%, 2,15% i 2,40%.
9. Średnia cena metra kwadratowego w Polsce bije kolejne rekordy
Średnia cena metra kwadratowego mieszkań deweloperskich w Warszawie przebiła w maju poziom 18000 zł, jak wynika z raportu portalu RynekPierwotny.pl. Wzrosty zanotowano także w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii oraz w Trójmieście. W Krakowie, Łodzi, Wrocławiu i Poznaniu ceny pozostały stabilne. Ze wstępnych danych portalu RynekPierwotny.pl wynika, że w maju po raz kolejny w tym roku, tym razem o 2%, wzrosła średnia cena metra kwadratowego w Trójmieście, osiągając ponad 16800 zł, wskakując na drugie miejsce w rankingu najdroższych metropolii. W efekcie na trzecie miejsce zepchnięty został Kraków ze średnią niespełna 16700 zł za metr kwadratowy.
10. W Gdańsku mamy jeden z największych portów kontenerowych w Europie
W Gdańsku ruszył nowy terminal. To bardzo ważna inwestycja dla polskiej gospodarki zwiększająca nie tylko obroty handlowe, ale i przynosząca wpływy do budżetu z unijnych ceł. Według informacji Budimeksu znacząca część prac budowlanych przy budowie terminalu T3 Baltic Hub została ukończona. Pozwoliło to na uruchomienie części terminalu i obsługę największych statków kontenerowych. Terminal T3 zwiększy zdolności przeładunkowe Baltic Hub o połowę, osiągając łączną pojemność 4,5 mln TEU.
Źródła: reuters.com, benchmark.pl, bithub.pl, businessinsider.com, bloomberg.com.
